Önerilen Kitaplar: Dünyada öğrenciler ne okuyor?
İşte dünyanın dört bir yanından öğrenciler için ufkunuzu genişletecek ve kitaplığınızı zenginleştirecek kitapların listesi:
ABD’de, bütün öğrencilerin okulda Bülbülü Öldürmek ( To Kill a Mockingbird) kitabını okuması zorunludur. Bu klasik roman, dokunaklı, duygusal ve komik bir reşit olma öyküsünü ırkçılık ve ceza davaları gibi ciddi temalarla birleştiriyor. Roman, Amerikan eğitim deneyiminin o kadar ayrılmaz bir parçası ki şu soruyu sorduk: Dünyanın dört bir yanındaki öğrenciler hangi klasik kitapları okunuyor?
Bu soruyu TED-Ed Yenilikçi Eğitimcilerine ve TED-Ed topluluğu üyelerine sorduk; Dünyanın dört bir yanından insanlar yanıt verdi ve her ülkenin yerel yazarlarına odaklanarak bir liste hazırlandı. Soruyu yanıtlayanların çoğu, bazı kitapların öğrencilerin okuması için zorunlu olması nedeniyle kendi ülkelerinde durumun Amerika Birleşik Devletleri’ne benzediğini açıkladı. Bakın o ülkelerdeki öğrenciler ne diyor: İrlanda’dan İran’a, Güney Gana’dan Kuzey Almanya’ya kadar ülkelerde hangi kitaplar ve neden okundukları merak ediliyor.
1. Afganistan
Kur’an-ı Kerim
Kitap Hakkında: Allah tarafından Hz. Muhammed (s.a.v.)’e indirilen bir vahiy olup, Müslümanların kutsal kitabı ve Arap edebiyatının en önemli metinlerinden biri olmaya devam etmektedir.
Neden öğretiliyor: “Genel olarak ülkemde roman okuma kültürü yok, bu üzücü” diyen Faruk Atta; “Okulda okunması gereken tek kitap Kuran-ı Kerim’dir ve herkes onu çocukluktan itibaren okumaya teşvik edilir.” diye sözünü bitiriyor.
2.Arnavutluk
Kronikë në gur(1971), İsmail Kadare
Kitap hakkında: En çok İngilizceye çevrilen “Chronicle in Stone” (taş üzerine kazınmış tarih) başlığıyla tanınan bu roman, bir çocuk tarafından anlatılan bir hikayedir ve çeşitli işgalci güçleri (İtalyan faşistleri, Naziler ve Yunanlılar) İkinci Dünya Savaşı sırasında küçük bir Arnavut kasabasını istila ederken gösterir.
Neden öğretiliyor: Kadri, eleştirmenlerce en çok beğenilen Arnavut yazarlardan biridir ve birçok kez Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilmiştir. Watson Komako, “Bu kitap, 2. Dünya Savaşı’nın içinde yaşayan insanlar için gerçekte ne anlama geldiğini anlamanıza yardımcı oluyor” diyor. Ve bir çocuğun bakış açısıyla anlatıldığı için karanlığın rahminden doğabilecek bir umut olduğunu da gösteriyor.
3.Avustralya
Yarın, Savaş Başladığında (Tomorrow, When the War Began), (1993) John Marsden
Kitap hakkında: Kamp gezisinden dönen genç bir kız ve arkadaşları, bilinmeyen bir yabancı askeri gücün Avustralya’yı işgal ettiğini öğrenir.
Neden öğretiliyor: Pete James Waters, “Bu kitap, işgal korkumuz ve savaşma ruhumuzla ilgili” diyor. “Ayrıca, doğal afetlerin boyutu ve topraklarımızdaki bolluğu hakkında harika bir tablo sunuyor.”
4.Avusturya
Faust(1787) Johann Wolfgang von Goethe
Kitap hakkında: Bu oyunda Faust adlı bir bilim adamı, hayattan memnun olmadığı için şeytan Mephistopheles ile bir anlaşma yapar. Şeytan, Faustus’a bir anlık yükselme bahşedeceğini, ancak karşılığında ona cehennemde sonsuza kadar boyun eğmesi gerektiğini söylüyor. Faust, şeytanın müdahalesiyle Gretchen adında güzel bir genç kıza aşık olur ve trajedi başlar.
Neden öğretiliyor: Barbara Bullmayer, oyunun bilime karşı maneviyat, akla karşı tutku ve kurtuluşa karşı lanetlenme dahil olmak üzere geniş bir felsefi tartışmayı ateşlediğini ve “birçok yönden yorumlanabileceğini” söylüyor. Faust’u anlamak diğer modern edebi eserler kadar kolay değil ve bu nedenle öğrencileri farklı bir şekilde düşünmeye teşvik ediyor” diye ekliyor. Ek olarak, konusu ve fikirleri diğer birçok eseri etkileyecek şekilde genişlemiştir.
5.Bosna; Sırbistan
Na drini ćuprija (1945), Ivo Andrić
Kitap hakkında: İngilizce’de “The Bridge on the Drina” (Drina Köprüsü) olarak bilinen bu roman, bizi Mehmed Paşa Sokolović Köprüsü yakınlarındaki küçük bir kasabada 300 yıl öncesine götürüyor. Hikayesi, köprünün yapıldığı 16. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndan köprünün kısmen yıkıldığı I. Dünya Savaşı’na kadar uzanıyor.
Neden öğretiliyor: Andrić şimdiye kadar Sırbistan, Hırvatistan ve Bosna’dan Nobel ödülü alan tek kişi. Martin Kondoa, “Gerçekten zamansız bir roman,” diyor ve”Fikirleri ve hikayeleri bugünlerde insanlık için de geçerli. Köprü, doğup yıkılan bir imparatorluğun, geri çekildiklerinde başarılarının doruğuna ulaşan insan ruhlarının ve sonra kurulan devletlerin yerle bir edilmiş sağır bir tanığı olarak duruyor” diye devam ediyor.
6.Brezilya
Morte e vida Severina (1955), João Cabral de Melo Neto
Kitap Hakkında: İngilizce’de “The Death of a Severino” ( Bir Severino’nun Ölümü) olarak bilinen bu şiirsel oyun, daha iyi bir yaşam ve aynı zamanda bir şehir arayışıyla Kuzey Brezilya’nın kuraklığı ve yoksulluğundan kaçan bir adamın zorlu yolculuğunu konu alıyor .
Neden öğretiliyor: “Bu oyun, ülkenin her zaman temsil ettiği ve hala temsil edilen ikili koşulları, yoksulluk, adaletsizlik, eşitsizlik, cehalet ve oradaki yaşamın tüm avantajlarına sahip şehirlilere karşı sessiz insanları tasvir ediyor. Oyun, bu iki grup arasındaki mesafeyi anlatıyor” diyor Andrea Rodrigues.
7.Bulgaristan
Under the Yoke (Boyunduruk Altında), Ivan Vazov (1894)
Kitap hakkında: Osmanlı yönetimi altındaki bir Bulgar köyünü anlatan bu roman, 1870’lerde ülkenin nihai olarak ayrılmasını tetikleyen başarısız bir isyanı anlatıyor. Geniş karakter kadrosu, isyanın her iki tarafındaki köylüleri içeriyor.
Neden öğretiliyor: Vazov, Bulgar edebiyatının babası olarak görülüyor. Christine O’Malley, “Osmanlı Halifeliği tarafından köleleştirilmesi ve Bulgarların ulusal kimliğinin bağımsızlığı için verilen mücadele kitabı çok popüler yaptı.” Diye ekliyor.
8.Kanada
The Wars ( Savaşlar), Timothy Findley(1977)
Kitap hakkında: 19 yaşındaki Kanadalı Robert Ross, kız kardeşinin ölümünü Birinci Dünya Savaşı gazisi olarak askere katılarak kabullenmeye çalışır. Ancak kendisi iblislerin peşini bırakmaz, bu yüzden siperlerde savaştığı ve savaşın ve insanlığın en kötü koşullarını gördüğü Fransa’ya gider.
Neden öğretiliyor: Karen Joben-Wye ,“Savaşı, kederi ve kendine göre kayıtsız bir dünyayla bir arada yaşamayı betimlemesinde çok dürüst, ikonik bir Kanada romanı,” diyor.
9.Şili
Sub Terra, Baldomero Lillo (1904)
Kitap hakkında: Kısa öykülerden oluşan bu koleksiyon, madencilerin kömür madenlerindeki zorlu ve tehlikeli çalışmalarını konu alıyor.
Neden öğretiliyor: Natalia Salamanca Moreno , “ Sub Terra Şili tarihinin önemli bir yönünü tasvir ediyor” diyor. “Bu hikayeler, öğrencilere bugünkünden tamamen farklı bir yaşam tarzı gösteriyor ve bu da onların şu anda içinde bulundukları durumu takdir etmelerine yardımcı oluyor. Hikayeler aynı zamanda anne babanıza karşı nazik olmak ve çabaları için minnettar olmak gibi önemli ve zamansız aile değerlerini vurguluyor.”
10.Çin
Analects (öğretileri), Confucius
Kitap hakkında: Kitap, eski filozof Confucius’un öğretilerinin bir derlemesidir ve MÖ 475 ile MÖ 221 yılları arasında yazıldığına inanılmaktadır.
Ellie Lu “Öğretmenler, anne babanıza saygı göstermek, içinde bulundukları durum ne olursa olsun başkalarından öğrenmeye değer olmak ve eleştirel düşünebilmek gibi görgü kurallarını öğretmek istediğini” söylüyor . “Bu kitap hala Çin kültürünün mihenk taşıdır” diye ekliyor.
11.Kolombiya
Cien años de Soledad ,(1967) Gabriel García Márquez
Kitap hakkında: İngilizcede 100 Years of Solitude ‘100 Yıllık Yalnızlık’ olarak bilinen bu çığır açan büyülü gerçekçilik kurgusal eseri, 19. Yüzyılın başlarından başlayarak Buendia ailesinin beş nesli boyunca kurgusal bir Kolombiya şehrinin yükselişinin ve düşüşünün izini sürüyor.
Neden öğretiliyor: İspanyol dilinin en önemli yazarlarından biri olarak kabul edilen Márquez, 1982’de Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü. “Bu roman, onlarca yıldır Kolombiya’nın başına bela olan şiddeti tasvir ediyor ve Kolombiyalıların ne kadar yolsuzluğa ve acıya katlandığını gösteriyor.” diyor . Daniela Ramírez Barreto “Ama içimizde vazgeçmeyi reddeden bir şey var” diye ekliyor.
12.Kıbrıs
The Murderess (Katil), Alexandros Papadiamantis (1903)
Kitap hakkında: Kısa roman, Skiathos adasında yaşayan Hadula adında yaşlı bir kadının, onların sınırlı ve kasvetli geleceklerini görebildiği için zavallı genç kızları bir tür ötenazi olarak öldürmesini konu alıyor.
Neden Öğretiliyor: Evanthia Poiazzi, “Roman, Kıbrıs ve Yunanistan’da çok önemli olan evlilik hayatı bağlamında, kadınların ve cinsiyetlerin rollerine ışık tutuyor” diyor. “Ve öğrencilerin bir kadının davranışının ahlaklı olup olmadığına karar vermesini sağlıyor” diye ekliyor.
13.Mısır
الأيام (Günler), Taha Hussein (1935)
Kitap hakkında: Kitap, yazar ve düşünür Taha Hüseyin’in biyografisidir. Taha Hüseyin 1889’dan 1973’e kadar yaşamıştır. Üç yaşında görme yetisini kaybetmiş, ancak Mısır’da Milli Eğitim Bakanı olmayı başararak Mısır edebiyatının en etkili figürlerden biri olmuştur.
Neden öğretiliyor: Mohamed Atallah, kitabın öğrencilere “bilgi edinmenin önemini, geleneğe başkaldırmanın gerekliliğini ve cehaletin toplumdaki bireyler üzerindeki olumsuz etkilerini” öğrettiğini söylüyor.
14.Finlandiya
Seitsemän veljestä (Yedi Kardeş), Aleksis Kivi (1870)
Kitap hakkında: Roman, “Seven Brothers “ adıyla İngilizce’ye çevrildi. Kitap, 7 erkek kardeşten oluşan kavgacı bir aile ve onların Finlandiya kırsalındaki mücadelelerini konu alıyor. Sonunda büyürler ve toplumun saygın üyeleri olurlar.
Neden öğretiliyor: Bu romanın, Finli bir yazar tarafından sıradan insanlar hakkında Fince yazılmış ilk gerçek Fin romanı olduğuna inanılıyor. Jani Lasagno, “Finlandiya’nın ulusal anlatısı sayılıyor ve Finlilerin inatçılığını anlatıyor.” diyor.
15.Almanya
Tagebuch der Anne Frank, (1947)
Kitap hakkında: İngilizce’ye “The Diary of Anne Frank” ( Anne Frank’ın Günlüğü) adıyla çevrilen Anne Frank adlı Yahudi bir kız, Nazi işgali altındaki Amsterdam’da ailesiyle kılık değiştirmiş halde yaşarken bu günlükleri tuttu.
Neden öğretiliyor: Charlotte Baume, “Dar görüşlülük ve akıl yürütmenin ortaya çıkardığı dehşeti unutmamalıyız” diyor.
16.Gana ve Nijerya
Things Fall Apart , Chinua Achebe (1958)
Kitap hakkında: Yirminci yüzyılın ilk on yılında Nijerya’da geçen roman, bir Igbo köyü şefi ve güreşçisi olan Okonkwo’yu takip ediyor ve beyaz sömürgecilere karşı savaşırken düşüşünün sonuna kadar zafere ve güce giden yolculuğunun izini sürüyor.
Neden öğretiliyor: Ama-Adye Dacko, “Görünüşte, Afrika geleneklerinin ve bu ideallerin misyoner işgalcilerin gelişiyle nasıl silindiğini anlatıyor” diyor, “Kalbinde ise, kabile ve Afrika erkekliği kavramına ve eksikliklerine eleştirel bir bakış vardır” diye ekliyor.
17.Endonezya
Laskar Pelangi, Andrea Hirata (2005)
Kitap hakkında: Gerçek bir hikayeye dayanan ve İngilizceye “Rainbow Troops” olarak çevrilen bu roman, Endonezya’nın ücra bir köyünden on öğrencinin, iki ilham verici öğretmenin yardımıyla kendileri ve toplulukları için nasıl ayağa kalkacaklarını öğrenmelerini konu alıyor.
Neden öğretiliyor: Mahrokh al-Bashir, roman “fedakarlık, adanmışlık, sıkı çalışma, tutku, kardeşlik, dostluk, iyimserlik ve zorluklar karşısında dayanıklılığı öğretiyor”diyor.
18.Hindistan
The Story of My Experiments With Truth, Mohandas Gandhi (1927-1929)
Kitap hakkında: Hindistan’ın lideri Gandhi’nin çocukluktan ellili yaşların başına kadar olan hayatını kapsayan anıları.
Neden öğretiliyor: “Kitap, ancak hakikat ve şiddet içermeyen yollarla elde edilebilecek haysiyet ve onurla yaşamanın özünü destekliyor” diyor Bismi Sain.
19.İran
Hafız, Saadi, Firdevsi, Rumi ve Hayyam gibi yazarların şiirleri
Teması: aşk, güzellik, neşe ve daha fazlası.
Neden öğretiliyor: ,”İran’da roman en yeni edebiyat türüdür, ancak hem şiir hem de şairler olmak üzere çok sayıda klasik edebi eserimiz var. Her şiir farklı bir değerden bahsediyor” diyor Ni Da.
20.İrlanda
Ice Man: the Adventures of an Irish, Michael Smith (2010)
Kitap hakkında: Antarktika yolculuğunda Kaptan Robert Falcon Scott’ın mürettebatına katılmak için on beş yaşında evden kaçan İrlandalı Tom Crane’in biyografisidir. Ayrıca Ernest Shackleton’ın “Dayanıklılık Seferinin” bir üyesiydi.
Neden öğretiliyor: Naomi Morton, romanın “Hırslı İrlandalı kaşiflerin farklılıkları yenebileceğini ve sıkı çalışma, odaklanma ve bağlılık yoluyla her şeyin mümkün olduğunu gösterdiğini” söylüyor.
21.İtalya
I Promessi Sposi, Alessandro Manzoni (1827)
Kitap hakkında: Adı İngilizceye “The Betrothed” olarak çevrilmiştir ve olaylar on yedinci yüzyılın ilk yarısında kuzey İtalya’da geçmektedir. İtalya henüz ulusal değildi, kitap o dönemde İspanyol zulmü altındaki köylülerin yaşamını ve birçok insanı öldüren vebanın etkisini sunuyordu.
Neden öğretiliyor: “Roman, İtalyan edebiyatının temel direklerinden biridir” diyor Sophia Ramondo, Michela Sacchi O’Brien ise “Bu roman, tarihi romanın taslağıdır” diye ekliyor.
22.Pakistan
The Reluctant Fundamentalist, Mohsen Hamid (2007)
Kitap hakkında: Roman, dünya çapında en iyi satışları elde etti ve 11 Eylül (9/11) olaylarından önce ve sonra Amerika’daki hayatı somutlaştıran Pakistanlı bir adamın hikayesini anlatıyor.
Neden öğretiliyor: Faiha Atiq, “Bu kitaplar, temel ideallerle mücadele eden, kendi kimliklerini bulmaya çalışan modern Pakistanlıların karşılaştığı benzersiz ikilemlere değiniyor” diyor.
23.Filipinler
Noli Me Tangere, Jose Rizal (1887)
Kitap hakkında: Rizal, Filipinler’deki devrimin bir kahramanıydı. Adı İngilizceye “Touch me Not” olarak çevrilen romanı, acımasız ve baskıcı İspanyol Katolik yönetimi altındaki Filipin toplumunun hayatını anlatıyor.
Neden Öğretiliyor: Dramatik bir hikayeyi devrimci bir aktivistin mesajıyla birleştiren bu roman, Harriet Stowe’un ‘Uncle Tom’s Cabin’ ile karşılaştırıldı. John Eric, öğrencilerin “bağımsızlığımızı şekillendirmede atalarının çabalarını takdir etmelerine” yardımcı olduğu için öğretildiğini söylüyor.
24.Rusya
War and Peace, Leo Tolstoy (1869)
Kitap hakkında: Roman, beş ailenin hayatlarını ve romantik ilişkilerini konu alıyor. Bu destansı romanda olaylar 1805’te başlar ve 1812’de Napolyon’un Rusya’yı işgali ile devam eder.
Neden öğretiliyor: Valentina Ismanova, Savaş ve Barış’ın “temel olarak hayatımızın tüm yönleriyle ilgili olduğunu söylüyor. Toplumda nasıl değerli olunur, nasıl affedilir, nasıl saygılı olunur.” Natasha, Pierre ve Prens Andrey “Bence herkes Tolstoy’un karakterlerinin yaşadığı aynı durumlardan geçiyor” dediler.
25.Birleşmiş Milletler
To Kill A Mockingbird, Harper Lee (1960)
Kitap hakkında: Irkçılık, cinsiyetçilik ve adaletsizliğin ABD tarihini nasıl şekillendirdiğini ve bugün de zarar vermeye devam ettiğini gösteren, 1930’lardaki Güney Amerika’nın klasik bir anlatımıdır.
Neden öğretiliyor: Sean McGovern, “Özellikle ABD hukuk sisteminde, sistemik ırkçılık ve önyargıyla hâlâ uğraşıyoruz” diyor.
26.Vietnam
Truyện Kiều, Nguyen Du (1820)
Kitap hakkında: Ailesini kurtarmak için kendini feda etmeye zorlanan Thuy Keo adlı genç kadın hakkında destansı bir anlatı şiiri.
Neden öğretiliyor: Joy Trung, İngilizce’de “ The Tale of Kiều” olarak bilinen şiirin “ülkesinin insanlığını ve güzelliğini” gösterdiğini söyleyerek, şiirdeki olumlu nitelikleri sevdiğini ve keskin bir şiir olduğunu sözlerine ekledi. Aynı zamanda, “Vietnam’ın zorluklarına odaklanmış” dediği diğer şiirler ve öykülerle keskin bir karşılaştırmadır.
Kaynak: TedArabic
Editör: Hatice Zehra ŞAHİN