Saint Malo: ABD'deki İlk Asya Yerleşimi
Louisiana, yüzyıllardır İspanyol sömürgecileri, Fransız Akadları, Amerikan yerlileri, köleleştirilmiş Afrikalılar ve özgür renkli insanların karışımı ve kaynaşması ile zengin bir kültürel güveç oluşturmuştur. Ancak tarih boyunca, bu zengin kültürel karışımda büyük ölçüde unutulmuş bir bileşen eksikti: ABD bir ülke olmadan önce, Filipinliler muhtemelen New Orleans'ın dışındaki bataklık arazide inşa edilmiş, yükseltilmiş bahay kubo benzeri evlerde yaşıyorlardı.
Bugün, Saint Malo adı verilen bu yüzen köylerdeki topluluk, balıkçılık endüstrisini kurdu ve Louisiana'yı, kabukluların kaynatılması, salamura edilmesi ve güneşte kurutulmasıyla üretilen kurutulmuş karidesle tanıştırdılar. Daha sonra gelen Çinli göçmenlerle birlikte, "Manilamen" olarak adlandırılan bu göçmenler dünyanın dört bir yanına kurutulmuş karides taşımışlardır.
Southern Foodways Alliance'ın Gravy podcastinin sunucusu Laine Kaplan Levenson'a göre, 1870'lerde Louisiana bataklıkları, her biri üç futbol sahası uzunluğunda 100'den fazla karides kurutma platformuna ev sahipliği yapıyordu. Aslında kurutulmuş karides, Louisiana'nın deniz ürünleri endüstrisini küreselleştirdi ve Louisiana'nın günümüz karides endüstrisinin temelini attı.
Bugün, Borgne Gölü'ndeki Saint Malo, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ilk kalıcı Filipinli yerleşimi ve ülkenin bilinen en eski kalıcı Asya yerleşimidir. Louisiana'nın zengin ve çeşitlilik içeren bataklıkları, dünya mutfağında önemli bir yere sahip olan lezzetlerini korumak ve yoğunlaştırmak için kurutulmuş karidesi kullanmaya devam etmektedir.
New Orleans'ta Güney Yiyecek ve İçecek Müzesi’nin kurucusu Liz Williams, Filipinli yerleşimcilerin Filipinler'deki yaşamlarından ağ yapmayı ve karides yakalamayı önceden bildiğini, ancak kabukluları korumak ve kurutmak için bir yönteme öncülük ettiklerini söylüyor. Bu yöntemin uygulandığı yer St. Bernard’ın bataklıklarıydı. Williams'a göre, Filipinli yerleşimciler karidesleri salamurada kaynattıktan sonra platformlara dizip birkaç gün kurutmuşlar. Sonra kabuklarını çıkarmak için karidesleri karıştırmışlardır.
Williams, "Kurutulmuş karidesin sevk edilebileceğini ve dünyanın her yerine gidebileceğini fark ettiler çünkü burada çok fazla karides ve çok fazla karides sezonu var" diye ekliyor. "Nehir karidesiniz var, beyaz karidesiniz var, kahverengi karidesiniz var ve hepsi aynı anda olmuyor."
Louisiana'nın St James Parish bölgesindeki çocukluk evinin arka verandasında her zaman bir kova kurutulmuş karides olduğunu hatırlayan şef, restoran sahibi ve Cajun ve Creole mutfağı uzmanı John Folse, pek çok Cajun ailesi gibi, onun ailesi de hasat ettiklerini, avladıklarını ya da konservelerini kendileri yediğini anlatıyor. Folse'un büyükbabaları da Filipinli yerleşimciler gibi karidesleri güneşte kurutmuşlar. Onları yakaladıktan sonra üzerlerine tuz atıp gündüzleri dışarıda bir masanın üzerine yaymışlar ve geceleri üzerlerini örtmüşlerdir.
Folse, "Bahçelerimizdeki patlıcan ve kabak gibi yumuşak sebzelerle, kurutulmuş karides, içine yengeç eti veya normal karides koyarak elde edemediğimiz patlayıcı lezzeti getirmek için mükemmeldi" diye ekliyor. "Tütsülenmiş andouille gibi, tütsülenmiş sosisler gerçekten çok pahalıydı ve kurutulmuş karides her zaman elimizin altındaydı. Bunu düşündüğümde, 'Tanrım, o olmasaydı ne halt ederdik' diye düşünüyorum."
Günümüzde, ziyaretçiler için kurutulmuş karides en çok yerel marketlerin kasalarında küçük poşetler içinde asılı olarak satılıyor. Bu çantalar Blum&Bergeron gibi isimler taşıyor.
Aslında, pek çok yerel halkın yemeğin erken Filipin kökenlerini tanıması pek olası değildir ve bunun nedeni Saint Malo'nun tarihi ile ilgilidir. Saint Malo, Louisiana'daki en eski Asya kökenli yerleşim yeridir ve bu nedenle özellikle Filipin kültürüne bağlıdır.
Kurutulmuş karidesin popülerliği de buradan kaynaklanmaktadır. Yerel halk, kurutulmuş karidesi yemek tariflerinde kullanarak Asya kökenli lezzetleri yaratmış ve böylece bu yemeği yerel bir lezzet haline getirmiştir. Bu nedenle, Blum&Bergeron gibi yerel markalar, bu lezzetli malzemeyi paketleyip pazarlamaktadır.
Bugün, Louisiana mutfağındaki birçok yemek, kurutulmuş karides kullanılarak hazırlanır. Bu yemekler arasında gumbo, jambalaya ve étouffée gibi yerel lezzetler bulunur. Louisiana'nın kültürel zenginliği, kurutulmuş karidesin popülerliğiyle birleştiğinde, ziyaretçiler için benzersiz bir yemek deneyimi sunar.
Kaynak: BBC
Editör: Mehmet Çağıran